ادبیات پایداری

ابراهیم حسن‌بیگی با بیان این‌که کتاب‌هایی که به یاد می‌آورد مربوط به گذشته است زیرا در سال‌های اخیر ادبیات دفاع مقدس سیر نزولی داشته و طی دهه ۸۰ و ۹۰۰ حتی از نویسندگان برجسته آثار برجسته‌ای نداشتیم کتاب‌هایی را معرفی کرد و گفت: رمان "عقاب‌های تپه ۶۰" اثر محمدرضا بایرامی یکی از این آثار است که نگاهی تازه به جنگ داشت. در این کتاب مفاهیم انسانی - احساسی جای زد و خورد را گرفته و به زندگی دورهمی رزمندگان توجه دارد یا به طور مثال در بخشی از کتاب رزمندگان به مداوای پرنده آسیب‌دیده می‌پردازند. در این اثر نگاه به جنگ نگاه انسانی‌تری است.

نویسنده "اشکانه" در ادامه نیز این کتاب‌ها را معرفی کرد: کتاب داستانی "دو کبوتر، دو پنجره، یک پرواز "اثر سیدمهدی شجاعی، رمان "گرای ۲۷۰ درجه" نوشته احمد دهقان،"باغ بلور" از محسن مخملباف  که نگاهی انسانی به جنگ دارد و فیلمنامه این نویسنده به نام "عروس خوبان".

داوود غفارزادگان با تأکید بر این‌که  معرفی کتاب توسط او منجر به اجحاف در حق  آثار دیگران و همچنین  ناراحتی دوستان می‌شود گفت: می‌توانم دوستانی را معرفی کنم مانند احمد دهقان، محمدرضا بایرامی، حسن بنی‌عامری، محمدرضا کاتب، علی‌اصغر شیرزادی و حبیب احمدزاده که کارهای خوبی دارند که از نظر ادبی ارزش بالایی دارند و توسط جامعه پذیرفته شده‌اند و به دور از کلیشه هستند.

نویسنده "فال خون" همچنین به افرادی همچون مرتضی سرهنگی، هدایت‌الله بهبودی، علیرضا کمره‌ای و احمد دهقان اشاره کرد و گفت این افراد در حوزه پژوهش ادبیات مقاومت کار جدی کرده‌اند.

غفارزادگان با اشاره به خاطرات جنگ گفت: دفتر هنر و ادبیات مقاومت کارهای گسترده‌ای در این زمینه انجام داده است که  در ادبیات جنگ تأثیر مستقیم داشته. برخی از این آثار ارزش ادبی و برخی دیگر ارزش تاریخی فوق‌العاده‌ای دارند.

صادق کرمیار در معرفی بهترین آثار دفاع مقدس گفت: آخرین کتابی که در حوزه دفاع مقدس خوانده‌ام کتاب "لم‌یزرع" اثر محمدرضا بایرامی است که به نظر من، کتابی است که از زاویه دیگری به جنگ نگاه کرده است. با خواندن این کتاب می‌توان ناامنی‌ای را که به خاطر گروه‌های تروریستی در منطقه وجود دارد و ریشه افراطی‌گری‌ها در خاورمیانه را درک کرد.

نویسنده "دشت سوزان" در ادامه کتاب‌هایی از علی مؤذنی به نام‌های‌ "نه آبی نه خاکی" و "ملاقات در شب آفتابی" و  رمان‌های "زمین سوخته" " و درخت انجیر معابد" از احمد محمود را  معرفی کرد و گفت: برای مثال "زمین سوخته" کتاب ماندگاری در حوزه دفاع مقدس است و با خواندن این کتاب‌ می‌توانیم از وضعیت زمان جنگ اطلاعاتی را به دست بیاوریم.

کرمیار با اشاره به نویسندگانی مثل سیدمهدی شجاعی و اسماعیل فصیح گفت این نویسندگان آثار  درخور توجهی در حوزه ادبیات دفاع مقدس دارند.

همچنین علی‌اصغر شیرزادی گفت: یکی از بهترین کتاب‌هایی که خوانده‌ام رمان و داستان نبود بلکه خاطره بود که برای سال‌های دور است و به نظر من یکی از درخشان‌ترین آثار در زمینه دفاع ‌مقدس "حماسه تپه برهانی" خاطرات سیدحمیدرضا طالقانی است.

نویسنده "هلال پنهان" افزود: در خصوص رمان باید بگویم نخستین رمان در حوزه دفاع مقدس نوشته قاسمعلی فراست به نام «نخل‌های بی‌سر» است. این کتاب نخستین تلاش در زمینه رمان‌نویسی در عرصه جنگ  است. با توجه به این‌که تجربه‌ای در این زمینه نداشتیم فراست نخستین نویسنده‌ای بود که در این راه قدم برداشت و بعد از او دیگران وارد این عرصه شدند. در هر حال حق تقدم با اوست. با وجود آن‌که سال‌ها از انتشار این کتاب می‌گذرد همچنان در ذهن من باقی مانده است. کتاب‌های دیگر این نویسنده متفاوت است. "دوشنبه‌های آبی ماه" اثر محمدرضا کاتب بسیار روی من اثرگذار بود. نوشته‌ای  که بسیار متفاوت است و کلیشه‌ای نیست. نوآوری و ذهن خلاق نویسنده به وضوح و روشنی در این کتاب دیده می‌شود. رمان ارزشمندی که به چندین بار خواندن می‌ارزد رمان "گنجشک‌ها بهشت را می‌فهمند" به قلم حسن بنی‌عامری است. به نظر من ارزش بالایی دارد و اثری نیست که به صورت سفارشی نوشته شده باشد، بسیار خلاق و با خودانگیختگی نوشته شده است و نوآوری نویسنده  به وضوح در آن معلوم است. اگر به سال‌های گذشته برگردم بهترین کتاب رمانی به نام "من ببر نیستم، پیچیده به بالای خود تاکم" اثر نویسنده فروتن محمدرضا صفدری است و مجموعه داستان این نویسنده به نام «سیاسنبو» که این کتاب ساختار درخشانی دارد. همچنین کتاب «دل دلدادگی» رمان شاخص شهریار مندنی‌پور را می‌توانم معرفی کنم. این نویسنده سال‌هاست که در آمریکا زندگی می‌کند. لطف این رمان در این است که اتفاق تلخ زلزله رودبار را با جنگ ترکیب کرده است. رمان عجیبی است که در آن سال‌ها منتشر شده است.

او در ادامه اظهار کرد: در حوزه ادبیات داستانی کار نویسنده‌های جوان‌تر را دنبال می‌کنم اما اثر معروف و درخشانی نمی‌بینم. شاید به دلیل جوان بودن آن‌هاست و این‌که تجربه کافی ندارد و شاید لابه‌لای آثار آن‌ها اثر درخشان وجود دارد.

شیرزادی گفت: درباره شعر منظومه زنده‌یاد محمدعلی سپانلو با عنوان "خانم زمان" جزو درخشان‌ترین کارهای وی است. همچنین می‌توانم از "خاتون خیابان ۶۶" مجموعه شعر زنده‌یاد حمید یزدان‌پناه نام ببرم.

او اظهار کرد: کارهای دیگری هم در حوزه دفاع مقدس وجود دارد. تمامی آثاری که معرفی کردم مربوط به پسند ادبی من است اما آثار ارزشمند دیگری هستند که من برای نویسنده‌های آن‌ها احترام زیادی قائلم. "روزگار سپری‌شده مردم سالخورده" از محمود دولت‌آبادی به نظر من کار درخشانی است.